« powrót

Historia szkoły

21 VII 1810 roku burmistrz KoÅ›ciana StanisÅ‚aw Niklewicz przedÅ‚ożyÅ‚ Radzie wniosek o utworzenie w KoÅ›cianie szkoÅ‚y miejskiej wyższego stopnia. Niestety do realizacji tego pomysÅ‚u nie doszÅ‚o. Przez dÅ‚ugie lata administracja kaiserowska nie okazywaÅ‚a zainteresowania utworzeniem w KoÅ›cianie szkoÅ‚y Å›redniej. Dopiero w 1851 roku wobec przeciążenia Gimnazjum Åšw. Marii Magdaleny w Poznaniu, mógÅ‚ KoÅ›cian ubiegać siÄ™ o uzyskanie prawa do zorganizowania tzw. „wyższej szkoÅ‚y”. Wreszcie 5 XI 1867 roku KoÅ›cian uzyskaÅ‚ zgodÄ™ na utworzenie szkoÅ‚y realnej. Szkołę otwarto 27 IV 1868, w pierwszym roku istnienia zapisaÅ‚o siÄ™ do niej 44 uczniów. W 1872 roku koÅ›ciaÅ„ska szkoÅ‚a realna zostaÅ‚a zamkniÄ™ta. W jej miejsce po kilkunastu latach, w 1896 zaÅ‚ożono prywatnÄ… WyższÄ… Szkołę dla ChÅ‚opców „Hchere Knabenschule”. MieszkaÅ„com miasta nie wystarczaÅ‚a jednak niepeÅ‚na szkoÅ‚a prywatna. 2 II 1903 roku Magistrat wystosowaÅ‚ memoriaÅ‚ do pruskiego ministra oÅ›wiaty, przedstawiajÄ…c w sposób szczególny konieczność utworzenia w KoÅ›cianie peÅ‚nej, paÅ„stwowej szkoÅ‚y Å›redniej. Niepowodzenia Magistratu w zabiegach o utworzenie szkoÅ‚y paÅ„stwowej przyspieszyÅ‚y decyzjÄ™ przyjÄ™cia prywatnej Wyższej SzkoÅ‚y dla ChÅ‚opców na etat miejski. Rada Miejska uchwałą z 14 II 1911 poparta autorytatywnym gÅ‚osem StanisÅ‚awa Nowakowskiego z dnia 1 IV tego roku, przyznaÅ‚a rocznÄ… subwencjÄ™ w wysokoÅ›ci 6000 mk. Do programu nauczania wchodziÅ‚y nastÄ™pujÄ…ce przedmioty : j. niemiecki, j. Å‚aciÅ„ski, j. grecki, j. francuski, matematyka, fizyka, chemia, przyroda, kaligrafia, gimnastyka, prace rÄ™czne i Å›piew. W 1911 roku w skÅ‚ad grona pedagogicznego wchodzili Herman Spohn, Lorenz Mayer, Otto Reck, Oskar Pcshel, Edmund Janicki, Karl Richter, Paul Gramse i Feliks Kruge.

  W latach wojny Å›wiatowej Wyższa SzkoÅ‚a dla ChÅ‚opców nie przerwaÅ‚a swojej dziaÅ‚alnoÅ›ci. Do kwietnia 1919 roku nadzór sprawowaÅ‚ Sanden – do chwili rezygnacji, a później aż do Å›mierci w grudniu 1919 roku M.Mundrack. Niezmordowany ks. Bednarkiewicz po odwoÅ‚aniu przez Magistrat miasta KoÅ›ciana dr Schutza z urzÄ™du Kierownika SzkoÅ‚y ChÅ‚opców, objÄ…Å‚  kierownictwo szkoÅ‚y, równoczeÅ›nie przewodniczÄ…c spóÅ‚ce wydawniczej w Poznaniu, specjalizujÄ…cej siÄ™ w wydawaniu polskich podrÄ™czników szkolnych. W poÅ‚owie 1919 roku Magistrat inspirowany przez ks. Bednarkiewicza i czÅ‚onka Naczelnej Rady Ludowej, kupca zbożowego z KoÅ›ciana, Marcina Donaja, przystÄ…piÅ‚ do decydujÄ…cej batalii o upaÅ„stwowienie szkoÅ‚y dla chÅ‚opców i nadanie jej uprawnieÅ„ szkoÅ‚y Å›redniej. Docent WydziaÅ‚u, ks.prob. WierzbiÅ„ski w rozmowie z ks. Bednarczykiem oÅ›wiadczyÅ‚, że propozycja Magistratu może być speÅ‚niona tylko pod warunkami, że: miasto wystawi w przeciÄ…gu 5 lat odpowiedni budynek szkolny z kompletnymi urzÄ…dzeniami i zobowiąże siÄ™ do pÅ‚acenia na rzecz szkoÅ‚y subwencji rocznej w wysokoÅ›ci 15 000 marek.

Miejsce usytuowania gmachu dÅ‚ugo stanowiÅ‚o kwestiÄ™ spornÄ…. W koÅ„cu zdecydowano, że budynek zostanie zbudowany na terenie dawnego cmentarza katolickiego przy Alejach KoÅ›ciuszki. 29 XI 1923 roku odbyÅ‚o siÄ™ wspólne posiedzenie Komitetu, Magistratu, Rady Miejskiej i WydziaÅ‚u Powiatowego, na którym postanowiono przystÄ…pić do budowy. Magistrat i WydziaÅ‚ Powiatowy zobowiÄ…zaÅ‚y siÄ™ do natychmiastowego wyasygnowania po 1 miliardzie marek i zakupienia za tÄ™ kwotÄ™ cegieÅ‚. Projekt gmachu wykonaÅ‚ architekt Jan Andrzejewski z Poznania, nadzorujÄ…cy równoczeÅ›nie całą inwestycjÄ™ ocenianÄ… na 1.350.000 zÅ‚. W 1924 r. PrzystÄ…piono do zwózki materiaÅ‚u i przygotowania wykopów pod fundamenty. W nastÄ™pnych latach budowa przebiegaÅ‚a planowo, mimo wielu trudnoÅ›ci spowodowanych brakiem funduszów oraz niesolidnoÅ›ciÄ… dostawców i wykonawców. Uroczyste przekazanie gmachu gimnazjum gronu nauczycielskiemu i mÅ‚odzieży odbyÅ‚o siÄ™ 16 X 1928r. OkolicznoÅ›ciowe przemówienie wygÅ‚osili: starosta A. Narajewski, burmistrz S. Koszewski, wojewoda poznaÅ„ski J. Borkowski, kurator OkrÄ™gu Szkolnego PoznaÅ„skiego J. NamysÅ‚ i dyrektor S. Chojecki. Uroczystość uÅ›wietniÅ‚ chór gimnazjalny. W trakcie uroczystoÅ›ci dokonano też wmurowania aktu erekcyjnego, podpisanego uprzednio przez wszystkich obecnych.


Zdjęcie z 1928 roku ukazujące nowy gmach gimnazjum

W ciÄ…gu kilku nastÄ™pnych dni caÅ‚e gimnazjum przeniosÅ‚o siÄ™ do nowego gmachu, stanowiÄ…cego sÅ‚uszny powód do dumy dla wÅ‚adz i mieszkaÅ„ców KoÅ›ciana. DwupiÄ™trowy budynek o stylowej sylwetce stanowiÅ‚ prawdziwÄ… ozdobÄ™ dla miasta.
W bocznym skrzydle mieÅ›ciÅ‚a siÄ™ nowoczesna sala gimnastyczna, a w wysokich suterenach mieszkania dla dwóch woźnych, harcówka, szatnia, Å‚azienki. Nad salÄ… gimnastycznÄ… znajdowaÅ‚ siÄ™ gabinet przyrodniczy, a na drugim piÄ™trze gabinet fizyko-chemiczny. Część Å›rodkowÄ… pierwszego i drugiego piÄ™tra zajmowaÅ‚a aula. Na piÄ™trze znajdowaÅ‚a siÄ™ sala konferencyjna, gabinet dyrektora, kancelaria, biblioteka i sześć klas. Pierwsze piÄ™tro zajmowaÅ‚y 4 klasy, gabinet lekarski, gabinet historyczno geograficzny, dwie sale przeznaczone na gabinet przyrodniczy, Å›wietlica, czytelnia dla nauczycieli. Na drugim piÄ™trze znajdowaÅ‚y siÄ™ cztery sale gabinetu fizyko-chemicznego, dwie sale dla gabinetu plastycznego i sześć klas. Część gmachu od strony póÅ‚nocnej przeznaczono na mieszkanie dla dyrektora. Budynek posiadaÅ‚ centralne ogrzewanie, grzejniki wody, oÅ›wietlenie gazowe i elektryczne.
Pierwsza matura odbyÅ‚a siÄ™ 25 VI 1923r. Egzamin dojrzaÅ‚oÅ›ci zÅ‚ożyÅ‚o 11 kandydatów. Z tej okazji w szkole odbyÅ‚a siÄ™ uroczysta akademia, a w ratuszu obiad, w którym uczestniczyli pierwsi maturzyÅ›ci wraz z profesorami, przedstawicielami wÅ‚adz i spoÅ‚eczeÅ„stwa.


Pierwsi maturzyści wraz z profesorami

 Wielkim autorytetem wÅ›ród uczniów cieszyÅ‚ siÄ™ dyrektor StanisÅ‚aw Chojecki – szlachetny   czÅ‚owiek, patriota, doskonaÅ‚y pedagog i administrator. Szybko tez zdobyÅ‚ sobie szacunek i sympatiÄ™ grona nauczycielskiego oraz synowskie przywiÄ…zanie wychowanków. DziÄ™ki jego energii i poÅ›wieceniu rosÅ‚a liczba uczniów i pomnażaÅ‚ siÄ™ majÄ…tek szkoÅ‚y.

Profil humanistyczny wpÅ‚ywaÅ‚ na uzasadnione eksponowanie jÄ™zyków: polskiego, Å‚aciÅ„skiego, greckiego, francuskiego i niemieckiego oraz historii i geografii. Na egzamin dojrzaÅ‚oÅ›ci skÅ‚adaÅ‚y siÄ™ nastÄ™pujÄ…ce przedmioty: j. polski, j. Å‚aciÅ„ski, j. grecki i matematyka. Wyposażenie gabinetów szkolnych – mimo pewnych braków – pozwalaÅ‚o na peÅ‚ne realizowanie programu nauczania, np. gabinet przyrodniczy w 1928 roku wyposażony byÅ‚ w 168 pomocy naukowych do nauki zoologii, botaniki, anatomii zwierzÄ…t i czÅ‚owieka, a gabinet fizyko-chemiczny w 244 przyrzÄ…dy. SprzÄ™t ten pochodziÅ‚ w wiÄ™kszoÅ›ci z zakupów, a częściowo z darowizn uczniów, rodziców i innych osób.
DziaÅ‚alność pozalekcyjna szkoÅ‚y obejmowaÅ‚a szeroki zakres organizacji i kóÅ‚ zainteresowaÅ„. Najaktywniejsi dziaÅ‚ali w szkolnym kole naukowym Towarzystwa Tomasza Zana. Towarzystwo dziaÅ‚aÅ‚o w dwóch sekcjach: historycznej i literackiej. Na co dwutygodniowych spotkaniach wygÅ‚aszano referaty o różnorodnej tematyce.
NawiÄ…zujÄ…c do bohaterskich tradycji harcerstwa koÅ›ciaÅ„skiego, w lutym 1925 roku w gimnazjum powoÅ‚ano do życia drużynÄ™ harcerskÄ… im. BolesÅ‚awa Chrobrego. W 1923 roku powstaÅ‚ Gimnazjalny Klub Sportowy „Hellada”.

Typ neoklasyczny gimnazjum koÅ›ciaÅ„skiego utrzymaÅ‚ siÄ™ do roku 1937, kiedy to zostaÅ‚ zmieniony w humanistyczny i matematyczno-fizyczny. Tym samym zmianiom ulegÅ‚ program egzaminów maturalnych. Zachowane odpisy Å›wiadectw maturalnych za lata 1931- 1939 pozwalajÄ… na ustalenie liczby absolwentów i miejsce ich urodzenia. Z danych tych wynika, że w drugim dziesiÄ™cioleciu istnienia szkoÅ‚y znacznie zwiÄ™kszyÅ‚a siÄ™ jej popularność wyrażajÄ…ca siÄ™ w ciÄ…gÅ‚ym wzroÅ›cie liczby uczniów z miasta i województwa poznaÅ„skiego.

 

1 wrzeÅ›nia 1939 roku w Gimnazjum i Liceum im Å›w. StanisÅ‚awa Kostki w KoÅ›cianie nie zabrzmiaÅ‚ inauguracyjny dzwonek szkolny. ZawyÅ‚y syreny – wybuchÅ‚a wojna. Trzeba byÅ‚o prawie szeÅ›ciu lat, by w Å‚awach znów zasiadÅ‚a polska mÅ‚odzież. W sÅ‚użbie Ojczyźnie oddaÅ‚o swe życie 7 profesorów, 9 uczniów i 45 absolwentów. Dulce et decorum pro patria mori – sÅ‚odko i zaszczytnie jest umrzeć za ojczyznÄ™.
Gmach gimnazjum zostaÅ‚ przerobiony i dostosowany do wojennych potrzeb niemieckich. SÅ‚użyÅ‚ Wehrmachtowi – pobierali w nim naukÄ™ przedmiotów teoretycznych wychowankowie podoficerskiej szkoÅ‚y piechoty (Unteroffiziervoeschule). MieÅ›ciÅ‚y siÄ™ w nim także magazyny wojskowe. Aula udekorowana wielkim portretem Fuhrera byÅ‚a miejscem najważniejszych zebraÅ„ i uroczystoÅ›ci hitlerowskich. Obradowali w niej co roku czÅ‚onkowie NSDAP. Budynek stanowiÅ‚ też przez jakiÅ› czas tymczasowe zaplecze kwaterunkowe dla niemieckich przesiedleÅ„ców. W 1943 roku zorganizowano w nim 4-klasowÄ… Heimoberschule – szkołę Å›redniÄ… typu humanistycznego dla niemieckiej mÅ‚odzieży. W październiku 1944 roku znów przebudowano gmach, przekazujÄ…c go na niemiecki szpital polowy nr 909 i 910.

Po wojnie, w 1947 roku – przed 25-leciem pierwszej matury – umieszczono w gmachu Gimnazjum drewnianÄ… tablicÄ™ pamiÄ…tkowÄ…. Umieszczono na niej wszystkie znane wtedy nazwiska profesorów i uczniów szkoÅ‚y polegÅ‚ych i zamordowanych w czasie II wojny Å›wiatowej, włącznie z ofiarami Katynia i sowieckich miejsc kaźń. W 1948 roku tablica zniknęła, a jej inicjatorzy popadli w nieÅ‚askÄ™. Odtworzono jÄ… za staraniem prof. Klemensa Kruszewskiego, absolwentów Mariana Koszewskiego, Seweryna Olka i StanisÅ‚awa JasiÅ„skiego, w 1973 roku w 50-lecie pierwszej matury i wisi ona do dziÅ› w holu na parterze gmachu.

 

UrzÄ…dzenia i zbiory gimnazjalne zostaÅ‚y prawie w caÅ‚oÅ›ci wywiezione przez okupanta, a z ocalaÅ‚ych resztek niewiele nadawaÅ‚o siÄ™ do użytku. Remontu i adaptacji wymagaÅ‚y także same pomieszczenia, hitlerowcy przebudowali bowiem budynek na szpital. Dla przezwyciężenia wszystkich trudnoÅ›ci na poczÄ…tku marca 1945 roku powoÅ‚ano Komitet, który przystÄ…piÅ‚ do prac wstÄ™pnych nad uruchomieniem gimnazjum. Pierwsza po wojnie uroczysta inauguracja roku szkolnego w Gimnazjum i Liceum KoÅ›ciaÅ„skiego odbyÅ‚a siÄ™ w Å›rodÄ™ 4 kwietnia 1945 roku, naukÄ™ podjęło okoÅ‚o 370 uczennic i uczniów. W 1948 roku Gimnazjum i Liceum w KoÅ›cianie zostaÅ‚o przeksztaÅ‚cone na PaÅ„stwowÄ… 11-letniÄ… Szkołę OgólnoksztaÅ‚cÄ…cÄ…. SzkoÅ‚a dzieliÅ‚a siÄ™ na 7 klas stopnia podstawowego i 4 klas stopnia licealnego. Jednak połączenie stopnia podstawowego i licealnego nie zdaÅ‚o praktycznego egzaminu, gdyż zbyt maÅ‚y odsetek absolwentów klas VII kontynuowaÅ‚ naukÄ™ w stopniu licealnym (np. w 1953 roku na 41 absolwentów stopnia podstawowego tylko 12 kontynuowaÅ‚o naukÄ™ w stopniu licealnym). Od roku 1957/58 zaczÄ…Å‚ siÄ™ nowy etap w dziejach szkoÅ‚y jako 4-letniego Liceum OgólnoksztaÅ‚cÄ…cego. Liceum w okresie powojennym nie miaÅ‚o swojego patrona. SprawÄ™ rozstrzygniÄ™to w 1966 roku, gdy po gorÄ…cych dyskusjach ustalono nowÄ… nazwÄ™ szkoÅ‚y. 30 listopada 1966 roku miaÅ‚a miejsce uroczystość nadania Liceum OgólnoksztaÅ‚cÄ…cemu w KoÅ›cianie imienia Oskara Kolberga. Później 26 X 1972 roku, liceum otrzymaÅ‚o sztandar ufundowany przez Komitet Rodzicielski, zakÅ‚ady pracy i spoÅ‚eczeÅ„stwo Ziemi KoÅ›ciaÅ„skiej.

W roku szkolnym 1969/70 SKS „Hellada: wystÄ…piÅ‚o z apelem budowy szkolnego boiska sportowego przez uczniów liceum czynem spoÅ‚ecznym. CzÅ‚onkowie koÅ‚a dali wymowny wyraz swojemu zaangażowaniu i wyrobieniu spoÅ‚ecznemu przepracowywujÄ…c przy budowie boiska 274 godziny robocze. Pod wzglÄ™dem strukturalnym liceum jako samodzielna placówka oÅ›wiatowa funkcjonuje jedynie od 1 IX 1979 roku. W tym dniu zarzÄ…dzeniem Nr 2/79 Kuratorium OÅ›wiaty i Wychowania w Lesznie zostaje powoÅ‚any ZespóÅ‚ SzkóÅ‚ OgólnoksztaÅ‚cÄ…cych, w skÅ‚ad których weszÅ‚y SzkoÅ‚a Podstawowa Nr3 i Liceum OgólmoksztaÅ‚cÄ…ce. Niemniej po 13 latach w dniu 1 IX 1993 roku szkoÅ‚a powraca do dawnej struktury – nastÄ™puje rozdziaÅ‚ dwóch szkóÅ‚ Liceum i SzkoÅ‚y Podstawowej, które dalej funkcjonujÄ… w tym samym budynku aż do roku 1996.

« powrót Drukuj

Czytaj również:

I Liceum Ogólnokształcące im. Oskara Kolberga
Aleja Kościuszki 3, 64-000 Kościan
telefon i faks: +48 65 512 04 04
realizacja:Studio Fabryka